विदेश पलायन र बसाइसराइले परिवारहरु विभाजितभए : तथ्यांक अधिकारी लामिछाने

काठमाडौं । परिवार भन्ने वित्तिकै सुख–दुःख साथदिने व्यक्तिहरुको समूहभन्ने बुझिन्छ। तरनेपालमाक्रमशःबढ्दो आधुनिकताअनिविकासक्रमसँगै पारिवारिक मूल्य, मान्यता र अवधारणाहरु घट्दै गएकाछन् ।

अहिले परिवारका मुलव्यक्तिहरु जिविकोपार्जनकालागिविदेश जानेक्रमबढेपछिपरिवार र सामाजिकभावनामानकारात्मक असर पर्न थालेको छ । पारिवारिक मूल्य, अपनत्व, सदभावना, एकताअनि समानतामाकमी देखिएको छ ।

यसै सन्दर्भमा राष्ट्रियतथ्यांककार्यालयकाउपप्रमुखतथ्यांकअधिकारी एंवप्रवक्ताढुण्डीराजलामिछानेले परिवारसँग सम्बन्धितविषयकाबारेमा जागरूकताबढाउन र परिवारहरूलाई असर गर्ने सामाजिक, आर्थिक र जनसाङ्ख्यिकीयप्रक्रियाहरूको ज्ञानबढाउनअन्तर्राष्ट्रिय परिवार दिवस मनाउने गरेको प्रष्टपारे ।
उनले भने, ‘परिवार भन्ने विषय समाज र देशको लागिनिकै महत्वपूर्ण हुन्छर परिवारलाई अर्थतन्त्रसँगपनि जोड्न सकिन्छ । हाम्रो संस्कृतिदेखि अर्थतन्त्रसम्मजोडिएको विषयभनेको परिवार हो ।समाज कस्तो निर्माण गर्ने भनेरपनि परिवारबाट नै निर्धारणहुन्छ।’

उनले विकासकाक्रममा स्वतन्त्रताको खोजीगर्दै एकल परिवारको परिवेश बन्दै गएको बताए । उनलेअहिले एकल परिवार ५०–६० प्रतिशत रहेको र संयुक्त परिवार ४०–४५ प्रतिशतको हाराहारीमामात्ररहेको बताए ।

उनले भने, ‘युवा पुस्ताहरु विदेश जाने प्रवृत्तिले पनि संयुक्त परिवारको अवधारणा घट्दै गइरहेको अवस्था छ । यसको साथै, विकास हुने क्रममा स्वतन्त्रताको खोजीगर्दै पनिएकल परिवारको परिवेश बन्दै गएको हो । आन्तरिक बसाइसराइले पनियसमाप्रभावपार्ने गरेको देखिन्छ । अहिले एकल परिवार ५०, ६० प्रतिशतमाछन् भने संयुक्तपरिवार ४०, ४५ प्रतिशतको हाराहारीमा रहेको छ ।’

परिवारलाई हिमाल,पहाड र तराई जस्ता विविधताका कारणपनि असर पर्ने भन्दै तराइका भेगहरुमाभने केहीमात्रामाअझैपनि संयुक्त परिवार रहेको र पहाडमाभने कम नै रहेको उनको भनाइछ । उनकाअनुसार तराइमाबसोबास गर्ने मानिसहरु एक मत, एक भेद भएर बसेकाछन् ।

यस्तै, तराइमादलित, मधेशी र मुस्लिमको धेरै परिवार रहेको भन्दै बाहुन, क्षेत्री र नेवारहरुको परिवारको संख्य अलिकम रहेको पनिउनले जानकारीदिए ।
‘यस्तो परिस्थितिबन्दै गएकाले परिवारको सुधार गर्नुपर्ने, जनसंख्यानीतिहरुमा सुधार गर्नुपर्ने र परिवारको विभाजनहुने क्रमबढ्दै गएकाले त्यसलाई रोक्नुपर्ने अवस्था छ । त्यसैले भएकानीति सहि तरिकाले कार्यान्वयनहुननसक्नु दुर्भाग्यपूर्ण छ,’उनले भने ।

उनकाअनुसार विकासले नयाँ कुराहरु सिकाउदै जाने र पूरानाकुराहरु छुटाउँदै लैजाने कामगर्छ तर कतिपय देशहरुले भने पूराना कुराहरु समेटेर विकासतर्फपनि लैजाने गरेको पाइन्छ । विकासको क्रम सँगसँगै संस्कृतिलाई पनि समेटेर लैजाने हो भने समाजउत्कृष्ट समाजबन्नसक्ने उनको बुझाइ छ ।

उनले धर्म संस्कृतिलाई अझैबढीप्रयोग गर्ने र एक अर्काको धर्म संस्कृतिलाई जोगाएर लैजाने हो भने पछिल्ल्लो पुस्ताले पनि धर्म संस्कृतिलाई स्वीकारेर अगाडिबढ्न सक्ने बताए ।

एक अर्काको भाषा संस्कृतिलाई बुझ्ने कोशिस गर्ने हो भने देशको अर्थतन्त्रमा समेत सुधारहुने भन्दै दिगो विकासकालक्ष्य सुधारका निम्तीपरिवारको संरचना परिवार भित्रको अनुशासनले पनि सहयोग गर्ने उनको बुझाइछ ।

थप समाचारहरु

‘सबैखाले हेपाटाइटिसको उपचार नेपालमै सम्भव छ’ : प्रा.डा.दिलिप शर्मा, कलेजो रोग विशेषज्ञ ‘सामाजिक संजालले खीर दिवसको महत्व थप बढाएको छ’ ‘खीर दिवसलाई चाडको रुपमा मनाउने क्रम सुरु भइसक्यो’ स्व.नेम्वाङको स्मृतिमा राष्ट्रिय मुटकोर्ट प्रतियोगिता हुने संकट दुर गर्न संकटा मन्दिरमा पूजा गर्नेको भिड (फोटो फिचर) महानगरमा सेवाग्राही सर्वेक्षण  : ६६ प्रतिशत अनलाइन सेवाको पक्षमा महिला प्रधान पर्व तीज किन मनाउने ? (विचार)